|
Resim 22. Port-Mahon caddesinde bulunan karşılıklı öğretim okulunun içi. yazı alıştırması sırasında Hippolite Lecomte’un taş baskısı. 1818 (I.N.R.D.P. Tarihsel Koleksiyonu) (Foucault, 1992, s.xv). ![]() ![]() 269 Resim 23. 20.yüzyıl başlarında Fransa’da okul çocukları önlükleriyle (HBCSU, 2005). ![]() 270 Resim 24. Sâye-i İnâyet – vâye-i Hazret-i Pâdişâhîde yeknesak çuka elbise imal ettirilerek yevm-i mes’ud-i mezkûrde iksa olunan Mekteb-i İdâdî-i Mulkî ile Mekteb-i İbtidâiye şakirdânının hocalarıyla birlikte alınan resimleridir (İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Albüm yer numarası: 90574/5). ![]() 271 Resim 25. Ünye Ortamektep talebeleri öğretmenleri ile birlikte (10. Yıl Ordu vilâyeti Maarif Albümü, 1934, s.61). ![]() 272 Resim 26. Cumhurbaşkanı Atatürk 20 Kasım 1937 günü Afyon'da. Atatürk öğrencilerin önünden geçerken, öğrenciler de sıraya dizilmiş, kepleri, beyaz yaka taktıkları siyah önlükleriyle Ata’yı izliyorlar (5 Kasım 1938 Ulus Gazetesi, Yurd Çocukları İlavesi). ![]() 273 Resim 27. 1928’de Isparta’da ilk kız mektebi talebesi öğretmenleriyle birlikte. (Maarif Vekâleti maarif albümü, 1928, s.27). ![]() 274 Resim 28. 1928 yılında bir köy mektebi dersliği (Maarif Vekâleti maarif albümü, 1928, s.28). ![]() 275 Resim 29. 1928’de Balıkesir’de ilkokul öğrencileri öğretmenleriyle birlikte (Maarif Vekâleti maarif albümü, 1928, s.23). ![]() 276 Resim 30. St Joseph eğitim kurumunda eğitim veren Frerlerin 1923 yılında çektirdikleri bir fotoğraf (Michel, 2006, s.285). ![]() 277 Resim 31. İstanbul’a öğretim vermeye 1874 yılında gelen Frer Joseph Vayssette, Saint-Joseph’te küçük sınıflardan birinde, öğrencilerin arasında (Michel, 2006, s.86). Öğrenciler iki kişilik sıralarda oturmakta ve kollarını birleştirmiş bir şekilde sessizce yerlerinde oturmaktalar. Görüldüğü üzere hepsi tek tip siyah düğmeli üniforma giymiş ve kep takmışlar. 278 Resim 32. 19 Kasım 1937 tarihinde Atatürk, Adana Kız Enstitüsü’nde, tarih dersinde (Sönmez, 1991, s.106). Atatürk’ün ziyaret ettiği sırada çekilmiş olan bu fotoğrafta öğrencilerin taktıkları beyaz yakalar, frerlerinkine benzerlikleri açısından ilgi çekicidir. ![]() 279 Resim 33. 19 Kasım 1937 tarihinde Atatürk, Adana Kız Enstitüsü’nde, tarih dersinde (Palazoğlu, 1990, s.183). ![]() 280 Resim 34. Notre Dame de Sion rahibelerinin beraber çektirdikleri bir fotoğraf (Özen, 2006, s.150). ![]() 281 Resim 35. Notre Dame de Sion’da Ortaçağa dayanan semboller. Okulda kökü Ortaçağ geleneğine dayanan kordon, kemer, baret, nişan, yakalık gibi birçok sembol kullanılıyordu (Özen, 2006, s.193). ![]() 282 Resim 36. Notre Dame de Sion 1908 albümünden alınan bu resimde öğrencilerin kıyafetleri görülüyor. Bu resimler, okuldaki hayata ilişkin eldeki en eski belgelerden. Rahibelerin günlükleri, okulun alışkanlıkları, usullerinde ilk elli yılda çok köklü değişimler yaşanmadığı izlenimini uyandırmaktadır. Dolayısıyla 1908’e ait bu fotoğraflar, daha öncesi için de fİkir verebilir (Özen, 2006, 48). 283 Resim 37. Notre Dame de Sion öğrencilerinin 1928’de sadeleşmiş üniformalarıyla çekilmiş resimleri (Özen, 2006, s.120). 284 Resim 38: 1931 İstanbul Lisesi öğrencileri, öğretmenleriyle birlikte (Nahide Heper albümü, 1931). ![]() 285 Resim 39: Atatürk Mudanya’da ilkokul öğrencilerini selamlarken. 3 Şubat 1938 (Palazoğlu, 1990, s.199). ![]() 286 Resim 40: Cumhuriyet Bayramı töreninde kız öğrenciler geçerken. 29 Ekim 1936 (Palazoğlu, 1990, s.145). ![]() 287 KAYNAKÇA 10. Yıl Ordu vilâyeti Maarif Albümü (1934) Resimli Ay Matbaası. Türk Limited Şirketi. Adanır, O. (2004). Çevirmenin önsözü. E. Durkheim, Ahlâk eğitimi (s. 9–16). İzmir: Dokuz Eylül yayınları. Afetinan, A. (1981). Atatürk hakkında hâtıralar ve belgeler (3. baskı). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Türk Tarih Kurumu basımevi. Ahmet, Yusuf (1927). Elifbamız. İstanbul: Akşam matbaası. Akçura, Y. (2005). Üç tarz-ı siyaset. Ankara: Lotus yayınevi. Akın, H. (2001). Ortaçağ Avrupa’sında cadılar ve cadı avı. Ankara: Dost kitabevi. Akyüz, Y. (1987). Atatürk’ün Türk eğitim tarihindeki yeri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Kasım (10), 71–90. Akyüz, Y. (1997). Türk eğitim tarihi (başlangıçtan 1997’ye). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi yayınları. Alexander, J. R. (2001). Culture and pedagogy: İnternational comparisons in primary education. Oxford: Malden, Mass, Blackwell publishers. Alkan, T., Ergil, D. (1980). Siyaset Psikolojisi ve Yabancılaşma. Ankara: Turhan kitabevi. Alkan, Ö. M. (2004). İmparatorluktan cumhuriyet’e modernleşme ve ulusçuluk sürecinde eğitim. K. H. Karpat (Der.), Osmanlı geçmişi ve bugünün Türkiye’si (s.73–242). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları. Althusser, L. (1991). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları, (Y. Alp, M. Özışık, Çev.). İstanbul: İletişim yayınları. 288 Altındal, A. (1994). Laiklik: Enigmaya dönüşen paradigma. İstanbul: Alfa yayınları. Altındal, A. (2001). Bilinmeyen Hitler (7. baskı). Ankara: Yeni Avrasya yayınları. Anderson, B. (2004). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması (3.baskı) (İ. Savaşır, Çev.). İstanbul: Metis yayınları. Apple, W. M. (1990). Ideology and curriculum.( 2nd edition). New York: Routledge. Apple, W. M. (1995). Education and power (2nd edition). New York: Routledge. Ariès, P. (1962). Centuries of childhood. (R. Baldick, Çev.). London: The Chaucer press. Aron, R. (1989). Sosyolojik düşüncenin evreleri. İstanbul: Bilgi yayınevi. Arseven, C. E. (1997). Sıbyan mektebi ile modern mektep arasında. İ. Kara, A. Birinci (Der.), Mahalle mektebi hatıraları: Âmin alayı-mektep ilâhileri (s.128–141). İstanbul: Kitabevi yayınları. Aso, M., Amano, I. (1986). Japon eğitim sisteminin kültür kaynakları. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları. Atatürk’ün söylev ve demeçleri I. II. (1906–1938) (5. baskı) (1997) Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları: 1. Atuf, N. (1932). Pedagoji tarihi. İstanbul: Devlet matbaası. Aytaç, K. (1998). Avrupa eğitim tarihi. (3. baskı). İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi yayınları. Baltacıoğlu, İ. H. (1964). Pedagojide ihtilâl. İstanbul. 289 Bandura, A., Walters, H. R. (1963). Social learning and personality development. New York: Holt, Rinehart & Winston. Barnard, H.C. (1913). The little schools of Port-Royal. Cambridge: Cambridge University press. Barnard, H.C. (1918). The Port-Royalists on Education extracts from the educational writings of the Port-Royalists. Cambridge: Cambridge University press. Başar, E. (2004) Milli Eğitim Bakanlarının eğitim faaliyetleri (1920–1960). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı yayınları. Başaranbilek, E. (1993). Arkeolojik eserlerde çocuk. Toplumsal Tarihte Çocuk Sempozyumu (s.44–54). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt yayınları. Başgöz, İ., Howard, E.W. (1968). Türkiye Cumhuriyeti’nde eğitim ve Atatürk. Ankara: Dost kitabevi. Bell, C. (1992). Ritual theory, ritual practice. New York: Harper & Row. Berker, A. (1945). Türkiye’de ilköğretim I. 1839–1908. Ankara: Millî Eğitim basımevi. Berkes, N. (1978). Türkiye’de çağdaşlaşma. İstanbul: Doğu-Batı yayınları. Bernstein, B., Elvin, H. & Peters, R. (1966). Ritual in education. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 25(772), 429–436. Bilim, C. Y. (1984). Tanzimat devri’nde Türk eğitiminde çağdaşlaşma (1839– 1876). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi yayınları. Bourdieu, P., Passeron, J.C. (1977). Reproduction in education, society and culture, (R. Nice, Çev.). London: Sage publications. Bowen, J. (2003). History of Western education, Vol.1–3. London: Routledge. 290 Bowles, S., Gintis, H. (1977). Schooling in capitalist America. New York: Basic books. Braudel, F. (1993). Maddi uygarlık, ekonomi ve kapitalizm: XV-XVIII. yüzyıllar: Gündelik hayatın yapıları. (M. A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: Gece yayınları. Brennecke, F. (1938). The Nazi primer: Official handbook for schooling the Hitler youth (H. L. Childs, Çev.). New York: Harper & Brothers. Bryant, G. C. (1995). Civic nation, civil society, civil religion. J. Hall (Eds.), Civil society: theory, history, comparison (s.136–157). Cambridge: Polity press. Bumin, K. (1998). Batı’da devlet ve çocuk (2.baskı). İstanbul: Yol yayınları. Bushnell, M. (1997). Small school ritual and parent involvement. The Urban Review, 29(4), 283–295. Celkan, H. Y. (1989). Ziya Gökalp’in eğitim sosyolojisi. İstanbul: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı yayınları. Cicioğlu, H. (1985). Türkiye Cumhuriyetinde ilk ve orta öğretim (tarihî gelişim). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi yayınları. Cockburn, J. S., King, H. P. F., McDonnell, K. G. T. (Eds.). (1969) The Education of the Working Classes to 1870. A history of the county of Middlesex: Volume 1. (s.213-240). http://www.britishhistory. ac.uk/report.asp?compid=22123 Web adresinden 18 Ağustos 2007 tarihinde edinilmiştir. Connolly, P., Dodge, H. (1998). The ancient city: Life in classical Athens & Rome. Oxford, New York: Oxford University press. 291 Copeaux, E. (1998). Tarih ders kitaplarında (1931–1993) Türk tarih tezinden Türk İslam sentezine, (A. Berktay, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt yayınları. Coustel, P. (1687). Les regies de l'education des enfans. Paris. Çağdaş liderler ansiklopedisi, Cilt4 (1986). İstanbul: İletişim yayınları. Çotuksöken, B., Erzan, A., Silier, O. (Ed.) (2003). Ders kitaplarında insan hakları: Tarama sonuçları, İstanbul: Tarih Vakfı yayınları. Cumhuriyet, 29 Ekim 1926. Bugün Türk’ün en büyük bayramıdır. Cumhuriyet, 31 Ekim 1926. Cumhuriyet bayramında çok alkışlanan kelebek kızlar. Cumhuriyet 10 Kasım 1938. Atatürk’ün sıhhati. Cumhuriyet 11 Kasım 1938. Büyük millî matemimiz. Cumhuriyet 19 Kasım 1938. İhtiram geçidi esnasında izdiham. Dolmabahçe Sarayında Atatürk’ün katafalkı önündeki ihtiram geçidi Dawson, R. E., Prewitt, K., Dawson, S. K. (1977). Political socialization: An analytic study (2nd edition). Boston: Little, Brown Demirel, Ö. (2000). Karşılaştırmalı eğitim. Ankara: Pegem A. Dodd, E. W. (1938). The Bible of a political church; a commentary on the Nazi Primer, F. Brennecke, The Nazi Primer: Official handbook for schooling the Hitler youth (s.256–280) New York: Harper & Brothers. Doğan, İ. (2002). Sosyoloji kavramlar ve sorunlar. Ankara: Pegem A. Donahoo, S., Brown, M. C. (2002). Book review of Kathleen Manning (2000) rituals, ceremonies, and cultural meaning in higher education. Urban Education, 37(1), 142–161. 292 Durkheim, E. (1950). Terbiye ve sosyoloji (İ. M. Seydol, Çev.). İstanbul: Sinan matbaası. Durkheim, E. (2004). Ahlâk eğitimi (O. Adanır, Çev.). İzmir: Dokuz Eylül yayınları. Durkheim, E. (2005). Dinî hayatın ilkel biçimleri (F. Aydın, Çev.). İstanbul: Ataç yayınları. Durkheim, E. (2006). Sosyoloji dersleri (A. Berktay, Çev.). İstanbul: İletişim yayınları. Duru, K. N. (1938). Kemalist rejimde öğretim ve eğitim. Ankara: Kanaat kitabevi. Duru, K. N. (1948). Ziya Gökalp. İstanbul: Millî Eğitim basımevi. Dussel, I. (2001). School uniforms and the disciplining of appearances: Towards a comparative history of the regulation of bodies in early France, Argentina, and the United States. Unpublished Tesis Doctoral, The University of Wisconsin, Madison, USA. Düstur Üçüncü Tertip Cilt 2 (1929). 23 Nisanın millî bayram addine dair kanun (Kanun no:112). s.29. İstanbul: Milliyet Matbaası. Düstur Üçüncü Tertip Cilt 6. (1934). Cumhuriyetin ilânına müsadif 29 teşrinievvel gününün millî bayram addi hakkında kanun (Kanun no: 628). s.553. Ankara: Başvekâlet Matbaası. Düstur Üçüncü Tertip Cilt 16. (1935) Atatürk soyadı hakkındaki kanun (15 kânunuevvel 1934 tarih, 2622 no’lu kanun). s.84. Ankara: Başvekâlet Matbaası. Düstur Üçüncü Tertip, Cilt17. (1936). 2994 no’lu Türk Bayrağı Kanunu. s.1018. Ankara: Başvekâlet matbaası. 293 Düstur Üçüncü Tertip, Cilt19. (1938). Ulusal bayram ve tatiller hakkındaki 2739 sayılı kanuna ek kanun olarak çıkartılan 3466 no’lu kanun.. s.550. Ankara: Başvekâlet matbaası. Düstur Üçüncü Tertip, Cilt 3. (1951). Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında kanun (Kanun no: 5816). s.1842. Ankara: Başbakanlık Devlet Matbaası. Düstur Dördüncü Tertip, Cilt 1. (1961). 1961 ilköğretim ve eğitim kanunu (Kanun no: 222). Ankara: Başbakanlık Devlet Matbaası. Easton, D., Hess, D. R. (1962). The child’s political world. Midwest Journal of Political Science, 6(3), 229–246. Edis, A. B. (Der.) (1938) Mekâtibi hususiye talimatnamesi. Kültür Düsturu. İstanbul. s.563–579. Edis, A. B. (Der.) (1947). Talebenin her gün tekrar edeceği ibare hakkında 18 Mayıs 1933 tarih ve 1749/42 sayılı bakanlık genelgesi. Millî Eğitim Düsturu, İlköğretim Bölümü Yedinci Cilt, (s.363–364). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı yayınları. Ensign, J. (1994). Changing roles in a classroom: an attempt that didn’t work. Paper Presented at a Meeting of the American Educational Studies Association. (ERIC Document Reproduction Service No. ED380440). Erdemir, H. (2002). Batılılaşma sürecinde Fransa etkisi. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca (Ed.), Türkler Cilt:14 (s.641–646). Ankara: Yeni Türkiye yayınları. Erdoğan, İ. (2003). Çağdaş eğitim sistemleri (5.Baskı). İstanbul: Sistem yayıncılık. Ergin, O. (1977). Türk maarif tarihi, Cilt 1–5. İstanbul: Eser Matbaası. Erickson, F. (1982). Classroom discourse as improvisation: Relationship between academic tast structure and social participation structure in 294 lesson. L.Wilkinson (Ed.) Communication in the classroom (s.153– 181). New York: Academic Press. Erkanal, H. (1997). Eski Mezopotamya’da Çocuk ve Eğitim. Çocuk Kültürü, 1. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri (s.57–70). Ankara: Ankara Üniversitesi basımevi, Erkanal, H. (2001). Eski Önasya’da Çocuk. Dünyada ve Türkiye’de Değişen Çocukluk, III. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri (s.117–124). Ankara: Ankara Üniversitesi basımevi. Ersanlı-Behar, B. (1992). İktidar ve tarih: Türkiye’de ‘resmî tarih’ tezinin oluşumu (1929–1937). İstanbul: Afa Yayıncılık. Fauconnet, P. (1923). The pedagogical work of Emile Durkheim. American Journal of Sociology, 28(5), 529–553. Fischer, L. J. (1965). Psychology and anthropology. B. J. Siegel (Ed.). Biennial Review of Anthropology (s.211–261). Stanford: Stanford University Press. Foght, H. W., Hope, H. A., Kandel, I. L., Russell, F. W., Sandiford, P. (1918). Comparative education: Studies of the educational systems of six modern nations. P. Sandiford (Ed.). London: J. M. Dent & Sons ltd. Fortna, C. B. (2002). Mekteb-i Hümayûn: Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İslâm, devlet ve eğitim. İstanbul: İletişim yayınları. Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu (M. A. Kılıçbay, Çev.). Ankara: İmge kitabevi. Frazer, J. (2004). Altındal: Büyü ve din üzerine bir çalışma. İstanbul: Yapı Kredi yayınları. Frederic, L. (1974). Medeniyet tarihi ansiklopedisi (V. Gültekin, Çev.). İstanbul, Doğan Kardeş yayınları. 295 Freire, P. (1985). The politics of education. Massachusetts: Bergin & Garvey Publishers, Inc. Freire, P. (2003) Ezilenlerin pedagojisi (D.Hattatoğlu, E. Özbek, Çev.). İstanbul: Ayrıntı yayınları. Freyer, M. (1997). Geschichte der Schulerkleidung. M. Liedtke (Ed.), Geschichte des Bayerischen Bildungswesens (IV, s.273–299). Munich, Beck. Fuller, B., Hage, J., Garnier, A. M., Sawicky, B. M. (1992). Nation building and school expansion under the fragile France state. Social Forces, 70(4), 923–936. Gagliardi G. (1901). La Salle http://www.lasalle.org/English/Resources/ClipArt/iconog.php Web adresinden 20.08.2007. Gellner, E. (1998). Ulusçuluk ve ideoloji. Türkiye Günlüğü, Mart-Nisan sayı.50, s.94–101. Ghaye, A., Pascal, C. (1988). Four year old children in reception classrooms: |